Inleiding

Een composthoop is een hoop in de tuin waarop alle (ongekookte) groente-, fruit- en tuinafval (bladeren, gemaaid gras en gehakseld snoeihout) wordt gegooid. Door natuurlijke verterings- en afbraakprocessen waarbij schimmels en bacteriƫn en ook vele lagere dieren - zoals wormen - betrokken zijn, zal dit afval op den duur veranderen in compost.

De beste compost krijg je na het doorlopen van drie fasen. Als je namelijk voortdurend afval wilt toevoegen, kan je het beste gebruik maken van een proces met drie aparte composthopen:

- De eerste voor het verzamelen van het materiaal;
- De tweede om het materiaal te laten verteren en rusten;
- Een derde om de tweede composthoop om te gooien, zodat het buitenste materiaal en de bovenste laag eenvoudig kan worden omgelegd en naar het binnenste van de composthoop kan worden verplaatst.

Eerst hakselen

Stap 1: De voorbereiding en het maken van de compost

De bakken voor het compost kunnen perfect gemaakt worden met behulp van pallets. Aan de binnenkant kan er een hekwerk worden bevestigd, zodat het materiaal niet tussen het houtwerk valt. Een open hekwerk zorgt op die manier voor voldoende beluchting. De composthopen moeten gemakkelijk bereikbaar zijn en bij voorkeur half in de schaduw liggen op een beschutte plaats om uitdroging te voorkomen.

Veel snoeiwerk kan goed worden gebruikt voor de composthoop, maar het is wel belang om het eerst te hakselen met een hakselaar. Het verteringsproces verloopt gemakkelijker als je eerst het gehakselde materiaal natmaakt.

Verder is een schep en riek handig om elk half jaar het materiaal van de ene compostbak naar de volgende compostbak over te scheppen. Tenslotte is een kruiwagen het makkelijkst om het compost te verspreiden over de tuin.

Stap 2: Een compostbak vullen

Een compostbak heeft geen bodem nodig. Het is juist de bedoeling dat de kleine beestjes vanuit de grond naar boven kruipen om je afval in compost om te zetten. Je zult dan wel een laag compost op de bodem moeten leggen die als basis dient. De kleine organismen die daarin zitten, kunnen dan de composthoop gaan omzetten.

Het is belangrijk de verschillende 'groene' materialen (gras, bladeren, keukenafval, eierschalen en koffiedik) en 'bruine' planten materialen (gehakseld snoeisel) in verschillende lagen aan te brengen. De opbouw van compost moet ook luchtig zijn, zodat zuurstof en vocht voldoende kunnen binnendringen. Zuurstof en vocht zijn namelijk van essentieel belang voor de micro-organismen.

Gekookte etensresten rotten moeilijker en daarom is het niet verstandig om deze in een composthoop te verwerken. Veel keukenafval is ook erg nat en dat trekt ook muizen en ratten aan. Vermeng het dus met voldoende absorberend materiaal.

Er mogen ook geen plantenresten op de composthoop die met gif zijn behandeld, omdat het de voor de omzetting noodzakelijke bacteriƫn en schimmels doodt. Wat ook niet gebruikt mag worden, zijn koolstronken met knolvoetziekte. De sporen van deze hardnekkige schimmels kunnen niet worden verteerd.

Verder mogen er geen dikke lagen gras of boomblad op de composthoop, tenzij ze zijn vermengd met luchtiger materiaal. Tussen dikke lagen gras en boomblad zit geen lucht. De lagen koeken hierdoor op elkaar en worden niet omgezet, omdat er een gebrek aan lucht is.

Doe het volgende in de eerste compostbak:
- bladeren
- bloemen
- broodkruimels
- de inhoud van de stofzuigerzak
- doppen van noten
- eierschalen
- filterzakjes met koffiedik
- fruitafval
- gras (wel mengen)
- haagscheersel
- haar
- houtas
- koffiedik lokt regenwormen aan en die zijn heel goed voor het composteren
- plantenresten
- resten van rauwe groenten
- schillen van fruit
- snoeihout (gehakseld)
- stro
- takken (gehakseld)
- theebladeren en theezakjes

Niet in de composthoop
- Aardappelschillen
- Aarde en zand
- Afval van koolplanten
- Beukenbladeren
- Bloeiende en zaaddragende planten
- Botten en vlees
- Coniferenafval
- Eikenbladeren
- Gekookte etensresten
- Onkruid bevat zaad
- Schillen van citrusvruchten
- Snijbloemen
- Uitwerpselen
- Zieke planten

Stap 3: Laten verteren en rusten

Na vier maanden dient het materiaal van de tweede compostbak naar de derde compostbak worden geschept. Het is van belang dat het buitenste materiaal en de bovenste laag wordt omgelegd en naar het binnenste van de derde compostbak wordt verplaatst. Daarna kan het weer vier maanden verder verteren en dan is het proces afgerond. Het hele proces duurt dus ongeveer een jaar en dan moet het materiaal zijn omgezet. 
Goed verteerde compost is zwarte, kruimelige aarde en stinkt niet.

Nadat de tweede compostbak is verplaatst naar de derde compostbak, kan de tweede compostbak weer opnieuw worden opgebouwd vanuit het vers verzamelde materiaal uit de eerste compostbak. Dit is ook het moment om de composthoop goed te beoordelen en eventueel maatregelen te nemen.

Als het materiaal te droog is, wordt het te warm en gaat het uiteindelijk schimmelen. Je zult het dan moeten bevochtigen of wat nat materiaal zoals natte bladeren erdoor moeten doen. Een te natte composthoop stinkt, en dat is ook niet de bedoeling. In dat geval zul je er turf, zaagsel of ander vochtabsorberend materiaal erbij moeten doen. Als alles aangenaam ruikt en zo vochtig is als een uitgeknepen spons, dan gaat het meestal wel goed.

Stap 4: Oogst en gebruik van je compost

Na vier maanden is de compost in de derde compostbak goed verteerd en is het een uitstekende bodemverbeteraar. Schep de compost in een kruiwagen en verdeel het over tuin. De compost kan je met ongeveer 4 scheppen per vierkante meter over je tuin verdelen.